Ο τότε πρωθυπουργός τοποθέτησε το πιστόλι στον κρόταφό του…

Τέσσερα χρόνια μετά την –κατόπιν σχεδίου- προσφυγή της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που είχε δρομολογηθεί απο το Δεκέμβριο του 2009 από τον ίδιο τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, και ενώ έχουν πλέον δημοσιευθεί σημαντικά επίσημα έγγραφα του

Διεθνούς Νομισματικού Γραφείου σχετικά με τις αρχικές συζητήσεις για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, επανεμφανίστηκε μετά από δύο χρόνια αποχής του, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου.

Στη δήλωσή του προς το δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ της 22ας Απριλίου 2014, αναφέρει τα εξής:

«Ο Στρός-Καν με κάλεσε σε συνάντηση στο γραφείο του την 24η Απριλίου 2010 στις 7 το πρωί παρουσία του Τρισέ και Ρεν για να κλείσουμε τις λεπτομέρειες του προγράμματος. Εκεί Τρισέ και Ρεν απέκλεισαν ρητά οποιαδήποτε συζήτηση για αναδιάρθρωση του χρέους. Ο Στρος-Καν συμφώνησε απολύτως».

Ωστόσο ο κ. Παπακωνσταντίνου απέφυγε να μας ενημερώσει για το τι συνέβη πριν και μετά τις 24 Απριλίου 2010, και ενώ γνωρίζει πως το θέμα αναφέρεται στην ηλεκτρονική αλληλογραφία του Ταμείου με την Αθήνα.

Τόσο ο πρώην υπουργός Οικονομικών όσο και ο πρώην πρωθυπουργός –ο τελευταίος με δηλώσεις του και σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ- φαίνεται να υποστηρίζουν ότι έθεσαν το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους εξαρχής, αλλά η Τρόικα το αρνήθηκε.

Πώς όμως συμβιβάζονται οι τοποθετήσεις αυτές με τα επίσημα έγγραφα του ΔΝΤ;

Κατ’ αρχάς να υπενθυμίσουμε τι είχε πει ο κ. Παπακωνσταντίνου στους ξένους δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον στις 25 Απριλίου 2010:

«Το θέμα αυτό (της αναδιάρθρωσης) βρίσκεται εκτός διαπραγμάτευσης για τη ελληνική κυβέρνηση, (η οποία) δεν το έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και δεν ήταν ποτέ μέρος της οποιασδήποτε πρότασης του ΔΝΤ για την Ελλάδα».

Ωστόσο, στα πρακτικά του Δ.Σ. του ΔΝΤ, που συνεδρίασε στις 9 Μαίου 2010 για την έγκριση του ελληνικού προγράμματος και δημοσιεύθηκαν αρχικά στην εφημερίδα Wall Street Journal στις 7 Οκτωβρίου 2013, στη συνέχεια στο Εθνος της Κυριακής στις 19 Ιανουαρίου και ξανά στην WSJ στις 31 Ιανουαρίου 2014, αναφέρεται ρητά ότι οι εμπειρογνώμονες του Ταμείου υποστήριξαν, κάτω από την πίεση του 1/3 των μελών του Δ.Σ. που ζήτησαν την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους άμεσα, ότι οι ίδιες οι ελληνικές αρχές απέρριψαν τις υποδείξεις του ΔΝΤ για έγκαιρη αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας.

Επίσης, οι ανεξάρτητοι αξιολογητές του ΔΝΤ στην έκθεσή τους για το ελληνικό πρόγραμμα, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2013 (και δημοσιοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2013), αναφέρουν ότι «σημαντικό ρόλο στη μη άμεση αναδιάρθρωση του χρέους διαδραμάτισαν τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι ελληνικές αρχές. Παραμονές του προγράμματος οι ελληνικές αρχές απέκλεισαν την αναδιάρθρωση του χρέους. (βλ. Ex Post Evaluation of Exceptional Access Under the 2010 Stand-By-Arrangement, May 20, 2013, σ. 27)

Παράλληλα, οι εμπειρογνώμονες αυτοί, στο ίδιο έγγραφο, διαψεύδουν κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς του κ. Παπακωνσταντίνου στους ξένους ανταποκριτές στην Ουάσιγκτον στις 25 Απριλίου 2010 ότι το ΔΝΤ δεν έθεσε θέμα αναδιάρθρωσης του χρέους. Ειδικότερα αναφέρουν ότι η αναδιάρθρωση του χρέους συζητήθηκε στις διαπραγματεύσεις, αλλά απορρίφθηκε από την Ευρωζώνη (βλ. σ. 27).

Στην ίδια έκθεσή τους, οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ αναφέρονται και στις απαντήσεις που έλαβαν από τις ελληνικές αρχές σχετικά με το θέμα αυτό, στα πλαίσια της έρευνάς τους. Συγκεκριμένα υπογραμμίζουν ότι η απάντηση των ελληνικών αρχών ήταν ότι τόσο η Ελλάδα όσο και οι Ευρωπαίοι εταίροι της ήταν αντίθετοι με την εξαρχής αναδιάρθρωση του χρέους επειδή είχαν ανησυχίες σχετικά με εσωτερικά πολιτικά κόστη, τις επιπτώσεις στα συνταξιοδοτικά ταμεία και τις επιμολύνσεις  (βλ. σ. 49).

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην έκθεσή του για τη δράση της Τρόϊκα στις χώρες της Ευρωζώνης με Μνημόνια αναφέρεται ότι παρά την πρόταση του ΔΝΤ για άμεση αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που ήταν στη ίδια γραμμή πλεύσης με τη συνήθη πρακτική του, η συμφωνία δεν μπορούσε να περιέχει διατάξεις για την αναδιάρθρωση του χρέους (βλ. Report on the enquiry on the role and operations of the Troika (ECB, Commission and IMF) with regard to the euro area programs countries, 2013/2277 (INI), PE 526.IIIV02-00 σ. 10/38 παραγρ. 1).

Δυστυχώς, ειδικά ο Γιώργος Παπανδρέου αλλά και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου κατόπιν εντολής του αρμόδιου πρωθυπουργού, δεν έδειξαν την απαραίτητη προθυμία να συνεργαστούν με τον Στρος-Καν, ο οποίος επιδίωκε το κούρεμα του χρέους το αργότερο μέχρι τον Οκτώβριο του 2010.

Αντίθετα, με συνεχείς δηλώσεις τους τόσο στον ξένο όσο και στον ελληνικό τύπο απέκλειαν κάθε ενδεχόμενο για αναδιάρθρωση, είτε, όπως ισχυρίζονται, εκ των υστέρων, για να παρεμποδίσουν την αύξηση του ελληνικού spread (το οποίο όμως ήταν σε τετραψήφια νούμερα) είτε επειδή μια τέτοια διαδικασία θα οδηγούσε την Ε.Κ.Τ., που ήταν αντίθετη με την αναδιάρθρωση, να παγώσει τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών.(Ομως όταν αποφασίστηκε τελικά το κούρεμα του χρέους τον Ιούνιο του 2011, η Ε.Κ.Τ., παρά τη αντίθεσή της συνέχισε να χρηματοδοτεί τις ελληνικές τράπεζες).

Αντί ο.κ. Παπανδρέου, ως ο αρμόδιος πρωθυπουργός της χώρας -ο κ. Παπακωνσταντίνου εκτελούσε τις εντολές του- να ενδιαφέρεται για την υστεροφημία του και να αρνείται πεισματικά τις ευθύνες και ολιγωρίες του, που οδήγησαν στο καταστροφικό πρώτο Μνημόνιο, θα πρέπει να αναγνωρίσει τα λάθη του και να μην τα επιρρίπτει μόνο στο Ταμείο και τους Ευρωπαίους.

Θα ήταν καλύτερα να εξηγήσει τι ακριβώς συνέβηκε, τί του απάντησαν το Βερολίνο, το Παρίσι και η ΕΚΤ, παρά να συγκαλύπτει μία υπόθεση, που αργά και βασανιστικά ξεδιπλώνεται ενώπιόν του. Αλλά, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να εξηγήσει πως πούλησαν εν ριπή οφθαλμού τα ελληνικά ομόλογά τους οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, όπως και γιατί το ...πιστόλι δεν τοποθετήθηκε ποτέ στο ...τραπέζι, αλλά στον κρόταφο αυτού που κυβερνούσε τότε την Ελλάδα...

Μ. Ιγνατίου